Hoofdmenu
Leget

Brieven van naturalisatie

door P.L. Leget-Kuijlen & J.N. Leget

In het archief van de Raad van Brabant treffen we een aantal brieven van naturalisatie aan.1) Het bezit van de -in deze gevallen- Brabantse nationaliteit was nodig om een overheidsfunctie in Brabant te kunnen bekleden. Dit nationaliteitsbeginsel treedt voor de eerste maal naar voren in de Blijde Incomste van Hertog Anthonis op 18 december 1406.2) In artikel XXVII wordt bepaald, dat de Baljuw van Brabant, binnen Brabant geboren moet zijn, evenals "sijnen clercq ende onder-ambachtsheeren".3)
Deze bepaling wordt op 5 oktober 1430 in de Blijde Incomste van Philips de Goede hernieuwd, terwijl hierbij ook het legitimiteitsbeginsel geïntroduceerd wordt. Dit is een aanvulling van het nationaliteitsbegrip: niemand "van geen getrouwden bedde" zal Raad, drossaard noch richter in Brabant" kunnen worden.4) Deze -vrij vage aanduidingen over legitimatie en nationaliteit- worden door de volgende hertogen van Brabant telkenmale vermeld. In de Blijde Incomste van "de Doorluchtigste Hoocheden Albertus en Isabella" wordt het nationaliteitsbeginsel voor het eerst uitgebreid.5,6)
In de loop van de tijd wordt dit nationaliteitsprincipe verder uitgebreid en de Staten-Generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Procinciën, heeft dit principe overgenomen, uitgebreid en toegepast.7) De volgende aanvragen zijn bewaard:

14-10-1628

David de Ruijter, advocaat voor de Raad van Brabant, zoon van Johan de Ruijter geboren te Antwerpen, en Elisabeth Montens, geboren te Breda.8)

12-02-1633

Pieter van Panhuijsen, advocaat voor den Hove van Holland, zoon van Bartholomeus van Panhuijsen, geboren te Antwerpen, getrouwd te Bremen met Catharina Vivien, geboren te Antwerpen, kleinzoon van Peter van Panhuijsen bij Margaretha Hoffmans. Vader en grootvader waren schepen en thesaurier van de stad Antwerpen tot de verovering van die stad door de Hertog van Parma. Bartholomeus Panhuijsen is te 's-Gravenhage overleden. Pieter van Panhuijsen heeft gestudeerd te 's-Gravenhage, Leiden en Orléans.

08-09-1638

Meester Pieter de Schilders.

26-01-1660

Johannes Pieterson, rentmeester over de geestelijke goederen te 's-Hertogenbosch sedert 1648. Hij woont te 's-Hertogenbosch en is met een Brabantse vrouw getrouwd.

01-12-1661

Stephanus van Teffelen, te 's-Hertogenbosch.

09-03-1663

Hugo de Groot, oud 5 jaar, op verzoek van zijn vader, Mr. Pieter de Groot, pensionaris van Amsterdam.

16-03-1663

Sebastiaan Schellekens, licentiaat in de beide rechten. "Zijn schoonmoeder is verwant aan de oudste en aanzienlijkste geslachten te 's-Hertogenbosch".

07-06-1663

Charles Henrij van de Kerkhoven, Heer van Heenvliet, drossaard, schout en stadhouder van de lenen der stad en lande van Breda.

??-10-1663

Samuel Coenradi, apothecaris te 's-Hertogenbosch.

24-01-1664

Mr. Johan van der Haer, baljuw van de stad Willemstad en Dijkgraaf van de aanliggende polders.

25-09-1665

Johan van Teffelen, med. doctor te 's-Hertogenbosch. 27-6-1664 Mr. Francois Beaumont, advocaat te 's-Hertogenbosch.

22-12-1665

Mr. Richard Terbruggh, wonende te Utrecht.

15-06-1668

Johannes Vitrarius, professor en rector binnen 's-Hertogenbosch.
171

27-06-1679

Johan Gijs, drossaard van de Baronnie en Lande van Cranendonk bij Eindhoven.

21-05-1680

Henrick Cannaerts, geboren te Luik. Hij is 35 à 36 jaar geleden met zijn vader gevlucht uit Hasselt in het Graafschap Loon, en wil zich vestigen in den Hage, baronnie van Breda.9) Henrick was tien jaar militair in dienst van deze landen en heeft de dienst verlaten wegens verwondingen.

05-02-1703

Francois Chatvelt, geboren 's-Gravenhage, advocaat, woont sedert 1686 te 's-Hertogenbosch en is sedert 13 februari 1698 poorter van deze stad.

05-02-1703

Willem Lodewijck Graham, zoon van kolonel Henry Graham, geboren te Utrecht. Woont meer dan tien jaar te 's-Hertogenbosch.

01-10-1704

Jan van Sevenhoven, geboren te Amsterdam, woont sedert begin 1696 te 's-Hertogenbosch.

03-12-1714

Jacques Busnage, predikant in de Waalse gemeente. Krachtens placcaat van 18 juli 1709 en op voet van de resolutie van 25 september 1670 wordt naturalisatie verleend.10,11)

27-12-1714

Johan Lodewijck Kramer, geboren te Nassua Usingen placcaat van 12 maart 1660.12)

01-12-1716

Meester Alexander Bernard van Eijbergen, geboren te Brummen, inwoner en poorter van 's-Hertogenbosch, krachtens resolutie van 24 oktober 1715.13)

07-07-1716

Christiaan Metz. Heeft 12 jaar te 's-Hertogenbosch gewoond en is op 16 maart 1708 poorter van deze stad geworden.

18-02-1722

Abraham Lüttringhausen, geboren buiten de 17 provinciën, maar woont 9 jaren te 's-Hertogenbosch en heeft op 2 augustus 1717 de eed van poorter van 's-Hertogenbosch afgelegd. Indien hij de Brabantse nationaliteit bezit, is hij vrijgesteld van betaling van de grote Brabantse swijgende Landtol.14)

23-12-1723

Godart van Hanenburgh, geboren te Heusden, zoon van Walraadt van Haanenburgh bij Jacomina van der Voort. Godart verwierf op 24 september 1723 het poorterschap van 's-Hertogenbosch.15)

12-06-1725

Carel Frederik van Wijhern, geboren te Prentzlow in de Uckermarck, Keur Brandeburg, gedoopt in de St. Marien Kirche op 13 januari 1691, zoon van Christoffel von Wijhern, inspecteur en predikant te Prentzlow, bij Anna Elizabeth Bennickin. Hij heeft lange jaren te Hilvarenbeek gewoond en sedert twee jaar poorter van 's-Hertogenbosch.

23-07-1739

Johan Paulus de Haas, poorter van 's-Hertogenbosch, van Ev. Luth. religie.

28-09-1739

Cornelis Wijgaers, inwonende burger van 's-Hertogenbosch.

20-09-1762

Gerardus Frederick van Scheijdt, te Oisterwijk.

22-09-1755

Mr. Cornelis Baart en zijn drie kinderen.

24-08-1770.

Leonardus Cox, borger en poorter te Eindhoven, r.k. gedoopt te Lille, St. Hubert Land van Luik op 21 maart 1719.
172
Noten
1.Inventaris Raad van Brabant, deel 1, nr. 1037 (Inventarisreeks 29 Rijksarchief Noord-Brabant).
2.Blijde Inkomsten -ook wel Land Charter genaamd- is een verzameling grondrechten, die de Hertog van Brabant bij het aanvaarden van zijn regering aan de ingezetenen van Brabant verleende.
3.Placcaeten van Brabant, deel I, f. 143 (Hendrick Aerssens, Antwerpen 1648).
4.Placcaeten van Brabant, deel I, f. 157.
5.Brieven van Legitimatie: De Brabantse Leeuw 1990 (ter perse).
6.Placcaeten van Brabant, deel I, f. 212.
7.In het Groot Placcaetboek van Holland en Westvriesland treft men o.m. in deel VI naturalisatie aanvragen aan van lieden, buiten Europa geboren uit Hollandse ouders.
8.In deze brief van naturalisatie staat vermeld: restitutio natalum = herstel van geboorterecht. Aangezien de moeder de Brabantse nationaliteit bezat, was het kind eveneens in het bezit van de Brabantse nationaliteit!
9.Hage = Prinsenhage.
10.Groot Placcaet Boek van Holland en Westvriesland IV, f. 483.
11.Collectie Rijksarchief 214, R.A. 's-Hertogenbosch.
12.Groot Placcaet Boek van Holland en Westvriesland II, f. 2606.
13.Collectie Rijksarchief 285, R.A. 's-Hertogenbosch.
14.Kappelhof, Belastingheffing in de Meierij van Den Bosch 1648-1730 (Stichting Zuidelijk Historisch Contact LXIX, Tilburg 1986).
15."Niemand mag tot poorter van 's-Hertogenbosch worden geadmitteerd, tenzij hij twee jaren tevoren zijn vaste woning binnen deze stad heeft gehouden" (1e art. Hfst. 7: Costuijmen van 's-Hertogenbosch).
Genealogisch Tijdschrift voor Oost-Brabant 5 (1990) 171-173

Op deze pagina

Leget
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |